Phóng sự “Hành trình mưu sinh lúc 0h” đầy cảm xúc

Rác thải đô thị là một trong những vấn đề nan giải mà bất kỳ quốc gia nào cũng gặp phải. Rác từ các con hẻm, ngõ phố, lề đường… nếu không được thu gom và xử lý theo một quy trình nghiêm ngặt và khoa học chắc chắn sẽ để lại hậu quả khôn lường cho môi trường sống của con người và những hệ lụy khủng  khiếp với quốc gia. Hãy cùng ALPHA Hà Nội theo dõi phóng sự “Hành trình mưu sinh lúc 0h” của tác giả Nguyễn Trần Chung được đăng tải trên báo laodong.com.vn để thấu hiểu một quy trình quan trọng trong hành trình thu gom - xử lý rác thải của những con người thầm lặng trong đêm.

Nghề bốc mùi

Hết việc, tôi và người bạn chạy xe lang thang trong thành phố. Lúc đấy khoảng 0 giờ, chúng tôi tìm đến các điểm tập kết xe rác, xin các bác tài cho đi theo hành trình của những chuyến xe rác đêm. Một vài cái lắc đầu nghi ngại. Nhưng thật may cho chúng tôi ngày hôm nay gặp được hai con người thân thiện và cởi mở, sau vài lời đối thoại trực tiếp, người tài xế trung niên khuyên chúng tôi đem xe máy đi gửi tại một bệnh viện và họ sẽ đưa chúng tôi đi theo cùng xe rác của họ. Dự định lúc đầu của chúng tôi sẽ là đi xe máy bám ngay sau đuôi chiếc xe và đi cùng đến bãi tập kết rác đã thay đổi. Chúng tôi được mời lên cabin, ngồi sau ghế lái, hành trình của chúng tôi đêm nay bắt đầu một cách suôn sẻ.

Từ những thùng rác nhựa công cộng như thế này, công tác thu gom rác được bắt đầu

Công nhân công ty Môi trường đô thị Hà Nội đang thu gom rác tại một điểm tập kết trong thành phố 

Chiếc xe lang thang vài vòng trên trên các tuyến phố giờ đã lác đác bóng người, bóng xe cộ rồi nhanh chóng lướt nhanh trên cầu Chương Dương, hướng về điểm tập kết rác lớn nhất miền Bắc, bãi rác Nam Sơn thuộc địa phận huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội. Mỗi ngày 2 lượt xe về bãi tập kết, 4 lượt cả đi cả về khiến cho người tài xế này thuộc từng ổ gà, khúc cua, con hẻm hai bên đường để trong đêm tối, tôi càng thấy tay lái của chú thực sự khiến những vị khách xa lạ như chúng tôi cảm thấy an tâm tuyệt đối.

Tôi nhanh chóng bắt đầu cuộc trò chuyện cùng người lái xe chuyên lái ca đêm đó, chú Tiến. Chú năm nay đã 51 tuổi với gần 30 năm gắn bó cùng công việc thầm lặng và có thể gọi bốc mùi này. Xe chú lái là chiếc xe chở rác có tải trọng lớn nhất trong các xe thu gom rác trong thành phố, 13 tấn tải trọng cộng với tự trọng xe khoảng 14,5 tấn. Xe chuyên chạy về đêm do đặc thù không gian chật hẹp ban ngày của đường phố nội đô Hà Nội.

Trên con đường hướng tới bác rác Nam Sơn, Sóc Sơn, Hà Nội 

Một ngày làm việc của chú bắt đầu từ 6 giờ chiều và kết thúc vào khoảng 4 giờ sáng ngày hôm sau. Phụ xe luôn đi cùng chú trong các hành trình xe đêm là anh Quyết, một người trầm tính, năm nay 28 tuổi. “Nghiệp lái xe tình cờ gắn bó với đời chú theo một cách nào đó mà chú cũng không thể nhớ rõ, bố mẹ chú vốn người làm nghề giáo, người làm bác sỹ nhưng chú lại chọn lái xe. Có lẽ tất cả chỉ vì một tuổi trẻ ham chơi, lười nhác học hành đã đưa chú bén duyên với công việc này.”, chú Tiến tâm sự.

Vợ chú, làm tổ trưởng một tổ thu gom rác trên đường phố, họ gặp nhau, làm quen và lập gia đình tất cả là nhờ rác thải của cái thành phố này, chú cười với chúng tôi. Đơn giản bởi người ngoài khi nói đến tên nghề nghiệp của các cô chú là đã sợ và nghi ngại về mặt vệ sinh, chưa kể thực tế độc hại phải trải qua trong công việc hàng ngày.

Hồi mới cưới nhau, nhiều lúc chú còn bắt vợ mình tắm gội lúc nửa đêm rồi mới cho vào nhà đi ngủ vì không chịu được mùi. Giờ đây, người con trai chú, bằng tuổi tôi cũng có sở thích và theo nghiệp lái xe như bố, nhưng chú muốn cậu không theo nghề giống của mình, có thể sẽ lái xe cho các công ty khác không liên quan đến lĩnh vực vệ sinh môi trường. Bởi thực sự đây là một công việc cực chẳng đã và chú không muốn cậu sẽ nối gót theo cha lại bước tiếp vào những chuỗi ngày vất vả đã qua của chú.

Lãnh địa rác

Xe chúng tôi đến nơi tập kết rác lúc đấy khoảng 1 rưỡi sáng, bên ngoài cánh cổng bãi tập kết, hàng vài chục phận đời mót rác đêm đã đứng chờ sẵn, hàng chục chiếc xe gắn máy với tay cải tiến đang tụ tập ở cửa bãi, 2 người 1 xe. Loang loáng những ánh đèn pin được gắn trên chiếc mũ đội đầu của họ, ánh sáng nổi bật giữa mịt mùng một đêm đông miền Bắc, hắt lên những khuôn mặt không thể thấy rõ hình thù. Chỉ trực chờ tới 3 giờ sáng theo đúng quy định, bãi rác mở cửa là họ sẽ như những con thiêu thân lao vào thực hiện công việc mưu sinh của mình giữa hàng triệu giấc ngủ say dưới bầu trời đen kịt này, họ đi mót rác đêm.

Bắt đầu, chiếc xe chúng tôi đi qua trạm cân để biết được khối lượng rác thu gom của chuyến hôm đó là bao nhiêu. Người tài xế nhắc chúng tôi núp vào phía sau ghế để tránh không cho bảo vệ bãi nhìn thấy bởi ở đây người lạ không được phép vào khi chưa có sự cho phép và làm việc từ trước. Ngày hôm nay thiếu mất 3,1 tạ, anh Quyết nói sau khi đưa cho chúng tôi xem phiếu cân xe, nghĩa là chuyến này xe gom rác được khoảng 12,7 tấn rác.

Ngồi trong buồng lái kín như bưng nhưng hơi rác vẫn tìm mọi cách bắt đầu chen vào trong từng hơi thở chúng tôi. Xe chậm rãi lăn bánh trên những gập ghềnh, mấp mô, tiến vào con đường đất dẫn lên núi. Những con đường rác, những núi rác sừng sững hai bên, những khoảng rác được phủ kín bằng những tấm bạt tối màu để ngăn mùi bốc lên, giảm thiểu tối đa ô nhiễm không khí trong vùng.

Bên cạnh đó, bể hệ thống xử lý nước thải khổng lồ do Nhật Bản đầu tư, để đảm bảo chất lượng nước cho những người dân sống xung quanh không bị ảnh hưởng cũng thường xuyên hoạt động hết công suất. Giữa lãnh địa rác đêm này, không gì ngoài tiếng động cơ xe, tiếng đẩy nâng buồng rác và tiếng những lưỡi ủi rác nặng nhọc di chuyển. Tất cả đều như một công trường tự động, vô thức trong im lặng. 

Những xe rác đêm đang đổ rác tại bãi tập kết rác

Chai nước lọc tu nhanh, người tài xế tiếp tục câu chuyện: “Các cậu đi vào hôm nay là một ngày đẹp trời, thử đi vào những hôm mưa xem, hàng đàn xe rác lũ lượt xếp hàng do đường trơn khiến lái xe khó thao tác, nếu xe chúng tôi không vào cổng bãi trước 3 giờ thì coi như khối lượng rác thu gom hôm đó không được tính, xe buộc phải đứng đợi ở trước cổng để chờ được vào bãi tập kết lúc 8 giờ sáng”.

Do thu nhập hàng ngày của những công nhân Công ty Môi trường và đô thị Hà Nội được tính theo khối lượng cân tải trọng thực tế của xe về bến. Nghĩa là mức thu nhập hàng tháng sẽ căn cứ trên khối lượng rác thải xe đem về điểm tập kết của mỗi ngày và tổng mỗi tháng rồi lấy đơn giá quy định nhân với khối lượng rác thải vận chuyển được. Vậy nên nếu xe không vào cổng bãi trước 3 giờ sáng thì coi như ngày hôm trước không được tính một chuyến xe, và sẽ không được tính công của chuyến xe ấy.

Những giấc ngủ lúc bình minh

Sau khoảng hơn 15 phút đổ rác tại điểm tập kết quy định. Chiếc xe đi qua hệ thống vòi phun rửa sạch bánh và nhanh chóng quay đầu xe hướng về điểm tập kết xe Long Biên. Thường thì những người đi theo xe thu gom rác chuyên ca đêm như chú Tiến hay anh Quyết luôn dừng lại một quán cơm bình dân ven đường thân thuộc lúc khoảng gần 3 giờ sáng và bắt đầu bữa ăn khi công việc trong ngày đã kết thúc.

Chỉ có một hai quán cơm còn sáng đèn trên trục đường từ Đông Anh hướng về trung tâm thành phố Hà Nội, những quán cơm chuyên phục vụ cho cánh lái xe Môi trường đô thị. Suất cơm rang cho chắc bụng và ly rượu chủ quán mời - chào bình minh sớm làm ấm thêm tay lái của những con người luôn sống với niềm yêu hình bóng mảnh đất ngàn năm tuổi xanh – sạch – đẹp, và với tình yêu nghề thầm lặng mà có lẽ tự bao giờ họ không hay biết.

Hôm sau, những chiếc xe thu gom rác sẽ được vệ sinh toàn bộ sạch sẽ buồng rác tại điểm tập kết xe trước khi lại tiếp tục lặp lại hành trình thầm lặng trong đêm, làm sạch những con đường, tuyến phố của Thủ đô, trái tim của cả nước. Câu chuyện cùng 13 tấn rác ngay sau lưng tôi ngày hôm nay, hay câu chuyện của khoảng 5.000 tấn rác mỗi ngày về điểm tập kết cùng hàng trăm chuyến xe thu gom có lẽ không bao giờ là đủ.

Chú Tiến, anh Quyết đã về nhà hoà cùng với giấc ngủ dở dang của những người thân yêu sau một ngày rong ruổi cùng rác thải thành phố. Trước đấy tôi chào họ, cám ơn cùng những cái bắt tay thật chặt sượng mùi đặc trưng mà công việc đã đem lại cho họ, cám ơn những cuộc mưu sinh lúc 0 giờ.

CÔNG TY TNHH DỊCH VỤ VÀ THƯƠNG MẠI ALPHA HÀ NỘI

VP Hà Nội:   Số 12, ngõ 61/25, phố Lạc Trung, Q. Hai Bà Trưng, TP.Hà Nội

VP HCM:     Số 42, Hẻm 158, đường Phạm Văn Chiêu, phường 9, Q. Gò Vấp, TP.Hồ Chí Minh

Website:        thegioithungrac.com.vn

Hotline:         0968 11 66 53  -  0968 064 996